การบรรยาย หัวข้อวิชา แนวคิดทฤษฎีเกี่ยวกับอนาคตศึกษา และกระบวนการจัดทำภาพอนาคตทางยุทธศาสตร์

การบรรยาย วิชา "แนวคิดทฤษฎีเกี่ยวกับอนาคตศึกษา และกระบวนการจัดทำภาพอนาคตทางยุทธศาสตร์" เมื่อวันพฤหัสบดีที่ 16 ต.ค. 68 เวลา 0900-1200 ณ หอประชุม วปอ. โดย พลตรี นิรุจ ดวงปัญญา
สรุปประเด็นสำคัญ ดังนี้
—————————
1. อนาคตศึกษาเป็นศาสตร์ที่มุ่งเน้นการมองภาพระยะกลางถึงระยะยาว (5-20 ปี) โดยคำนึงถึงปัจจัยที่มีความไม่แน่นอนสูงและมีผลกระทบรุนแรง เพื่อเตรียมพร้อมรับมือกับการเปลี่ยนแปลงและสร้างโอกาสใหม่ๆ ซึ่งต่างจากการพยากรณ์ที่เน้นการคาดการณ์ระยะสั้น (1-5 ปี) จากปัจจัยที่มีความแน่นอน
2. แนวคิดเรื่อง “ภาพของอนาคต (Image of the Future)” ชี้ให้เห็นว่าภาพมีอิทธิพลอย่างมากต่อการตัดสินใจและพฤติกรรมของมนุษย์ในปัจจุบัน ภาพเหล่านี้ช่วยจัดระเบียบความคิดและสร้างความเข้าใจร่วมกันได้ดีกว่าการใช้ข้อความ
3. การเปลี่ยนโลกจาก "VUCA" สู่ "Vision" การนำ Strategic Foresight มาใช้จะช่วยให้องค์กรเปลี่ยนจากโลกแบบ VUCA ไปสู่การมีวิสัยทัศน์ (Vision), ความเข้าใจ (Understanding), ความชัดเจน (Clarify) และความคล่องตัว (Agility) ได้
4. ปัจจัยสำคัญที่ขับเคลื่อนการเปลี่ยนแปลงในอนาคตมี 6 มิติหลัก ได้แก่: ภูมิรัฐศาสตร์ (การแข่งขันระหว่างมหาอำนาจ) , เศรษฐกิจ (ศูนย์กลางที่ย้ายไปเอเชีย) , ประชากรศาสตร์ (สังคมผู้สูงอายุ) , สังคม (ความไม่เท่าเทียมกัน) , การปกครอง (ความท้าทายจาก AI) และ สิ่งแวดล้อม (การเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ)
5. Strategic Foresight เป็นกระบวนการที่สร้างภาพอนาคตขึ้นมาหลายภาพ (Multiple Futures) เพื่อให้ครอบคลุมสถานการณ์ที่อาจเกิดขึ้น โดยเริ่มจากการวิเคราะห์ปัจจัยที่มีความไม่แน่นอนสูงและส่งผลกระทบรุนแรง เพื่อนำไปสู่การสร้างสถานการณ์ (Scenario) และกำหนดทางเลือกเชิงยุทธศาสตร์ที่เหมาะสม